Ýstanbul’lu ünlü besteci ve kompozitör Sirvart Karamanuk tedavi görmekte olduðu Surp Prgiç Ermeni hastanesinde, 96 yaþýnda hayata gözlerini yumdu. Hyetert ailesi olarak yakýnlarýna ve milletimize baþsaðlýðý dileklerimizi sunuyoruz.

Gazeteci-yazar Raffi Araks Hermonn’un kýsa süre önce yayýmlamýþ olduðu Sirvart Karamanuk portresini okuyucularýmýzýn dikkatine sunmak isteriz:

Akh Tamar’ý dünyaya dinlettiren bestecimiz Sirvart Karamanuk 

ABD’den Ermenistan’a onlarca ülkede konserler veren, üç yüz bestesi bulunan Sirvart Karamanuk sayýsýz davete raðmen Türkiye’de yaþamayý tercih etmiþ. Neden mi? Bizce cevabý dünyaca meþhur Akh Tamar! adlý bestesinde aramak gerek

19′uncu yüzyýl sonunda Osmanlý’nýn Der Saadet’indeyiz… Ermeni (hakiki anlamda) burjuvazisinin kültürel yapýlanmaya baþladýðý dönemin baþý… Çoðunluðun, birden ticarete göz dikmeye baþladýðý bir dönem de ayný zamanda… Ticaret için sermaye ve iliþkiler aðý ise yýllarýn birikimiyle baþta Ermeniler, gayrimüslimlerde…

Bir avuç ittihatçýnýn plan, Alman askeriyesinin nasihat, feodal zorbalýðýn da yardýmýyla, tezahürlerinin bugüne dek, hissedildiði kolay ama zalim yol seçilir… Böylece sýnýr ötesinde ganimet elde etme’ imkaný yok olunca, sýra gelir sýnýr içi’ne…

Milli burjuvazi yetiþtirmek’ sevdasýnda milliliðe, herkes dahil edilmeyince hazýra konarak, kolayca burjuvazi yaratýlacak zannedilir…

Bizans’tan Osmanlý’ya, imparatorlardan padiþahlara, Anadolu’nun kadim (asli mi asli) halký, Ermenilerin þehrin umumi çehresini þenlendirmek ve bereketlendirmek amacýyla getirtildikleri Der Saadet’te bir hareketlenme var… Endiþe, arayýþlar, modernlik iç içe…

Aydýnlanmacý fikirler, Osmanlý hayatýna, Ermeni aydýnlarýnca taþýnýyor. Sonra tehcire yollanacak, geri çaðrýlacak, gördüklerinden çýldýrmýþ olacak Kütahya’lý Gomidas Vartabed, Anadolu musikileri derleme, tasnif, çok sesliliðe uyarlayýþýný, batý’dan aldýðý bilgilerle, Türk Ocaðý’nda genç nesle aktarýyor.

Kayseri’den Üsküdar’a gelmiþ Kalpakyan ailesine bu ortamda, 1912 Aralýk 1′de, ikisi kýz, dört çocuktan sonra kazandibi’ misali üçüncü kýzlarý, Sirvart gelir.

Yirmi iki dönümlük bahçede, dört yaþýna kadar doða, hayvan sevgisiyle büyür Sirvart. Piyanist Armine ablasý, bir gün hocasýna götürür onu ve gidiþ o gidiþ…

ÝÇ SESLE BESTELER

Sultani’nin yaný sýra müzik eðitimi alýr; akýl erdiremezler haline, zira öðretmen gittikten sonra defteri kapatýr Sirvart. Herkes saçýný, baþýný yolar. Halbuki öðretmen memnun ondan… Sirvart ise parmakçýklarýyla, sessiz… Ýç sesiyle müzik yazmakla meþgul…

Artýk her gün ve yerde, sürekli, tehcirden kurtulmuþ insanlarýn pejmürde görüntüsü ve acý hikayeleriyle dolar taþar, içi dýþý… Belki bunlarýn da etkisiyle, altý yýl nice hastalýkla boðuþur; uzun nekahet dönemleri, Maxim Gorki’ninki gibi üniversiteleri’ olur…

Budapeþte ve Viyana’daki aðabeylerinin yanýnda, abartmasýz her gece, zamanýn ünlü opera, klasik konserlerine götürülür. Sirvart bugün hala Þüphesiz hocalarýmý inkar edemem ama asýl hocalarým, çocukluðumda dinlediðim ustalarýn konserleriydi’ diyor.

Artýk Ýstanbul’a dönülmüþtür ve…’hususi yollarla elde edilen marifetlerin resmiyete dökülmesi zaruri’ görülür ve konservatuara gider. Aman efendim, o neydi Tanrým?

Hiç konservatuara gitmemiþ Sirvart’ý dinleyen Ferdi Von Statzer Matmazeli doðrudan armoni son sýnýfýna alýyorum’ der, Cemal Reþit Rey keza… Neticede dünyanýn dört yanýnda verdiði konserler bir yana, konservatuardan mezuniyeti vesilesiyle çaldýðý Beethoven’in Emperor’ 5. Konçertosu’nu ve duyduðu haz bir yana… Yaþadýklarýný bugün bile unutamýyor.

ÜLKESÝNÝ TERKETMEDÝ

Sirvart Karamanuk (yan) bir yýlda mezuniyetten sonra, bir ilki daha gerçekleþtirir. Sevgili hocalarý Lico Amar, Adnan Saygun, Lazar Levy ve özellikle Cemal Reþit Rey sayesinde konservatuarda ders veren