Ermeni feminizminin tarihi kitap oldu

Melissa Bilal ve Lerna Ekmekçioðlu’nun hazýrladýðý ‘Bir Adalet Fermaný / Osmanlý’dan Türkiye’ye Beþ Ermeni Feminist Yazar’ isimli kitap, Aras Yayýnlarý tarafýndan yayýmlandý

29 Aðustos 2006 Salý

Sema Aslan

Elbis Gesaratsyan, Sýrphui Düsap, Sibil (Zabel Asadur), Zabel Yesayan ve Hayganuþ Mark. Her biri Ermeni kadýnýnýn kültürel, politik ve sosyal hayattaki konumunun iyileþtirilmesi için mücadele etmiþ kadýnlar. Ancak bu kadýnlarýn mücadeleleri ve hatta varlýklarý, bugün pek bilinmiyor. Getronagan Ermeni Lisesi ve Boðaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü mezunu iki arkadaþ Melissa Bilal ile Lerna Ekmekçioðlu, bu kadýnlarýn görünür olmasý için sürdürdükleri çalýþmalarýný kitaplaþtýrdýlar:
“Bir Adalet Fermaný.”
Üniversite yýllarýnda bir araya gelen Bilal ve Ekmekçioðlu, bu dönemde arkadaþlarýyla birlikte bir kadýn grubu oluþturmuþ ve Ermeni kadýnýn tarihiyle ilgili çalýþmalara baþlamýþlar. Çalýþmalarý hâlâ devam ediyor; Bilal, Chicago Üniversitesi Etnomüzikoloji Bölümü’nde ninniler aracýlýðýyla toplumsal cinsiyetin Ermeni kimliðine etkilerini araþtýrýyor.
Ekmekçioðlu ise New York Üniversitesi Ortadoðu Ýslam Çalýþmalarý ve Tarih bölümlerinde devam ettiði doktorasýnda 1920′li yýllarda Ýstanbul Ermeni cemaatini toplumsal cinsiyet yönünden inceliyor. Kitabý Bilal ile konuþtuk. Türkiye’deki kadýn hareketiyle iliþkilerini korumaya özen gösteren Bilal ve Ekmekçioðlu, oluþturduklarý kadýn grubunda paylaþtýklarý sorunlarýný akademik bir zemine taþýmaya karar vermiþler. Bilal süreci þöyle anlatýyor:

Dertlerimizi tartýþýyorduk
 ”Türkiye’de Ermeni olmak, kadýn olmak, Ermeni ve kadýn olmak gibi dertlerimizi anlatýyorduk. Bu dertleþmelerin sonucunda birlikte hareket etmemiz gerektiðine karar verdik. Temel meselemiz Türkiye Ermeni toplumunun ataerkil yapýsýndan kaynaklanan sorunlarý saptamaktý. Bu kararý verdikten sonra cemaat içinde küçük etkinlikler gerçekleþtirmeye baþladýk; kadýnlarla bir araya geliyor, okuma etkinlikleri düzenliyorduk.”
Agos gazetesi yazarý Yervant Gobelyan’ýn ellerine tutuþturduðu Hayganuþ Mark’ýn kitabýyla 19. yüzyýldaki Ermeni kadýn hareketini akademik anlamda incelemeye baþlamýþlar.
 ”Feminist olduðumuzu söylediðimizde cemaatin tepkisiyle karþýlaþtýk” diyen Bilal, Mark’tan cesaret aldýklarýný söylüyor:
“Kendimize bir tarih yazmaya