ºñ»õ³ÝÇ Å³Ù³Ý³Ïáí Ï»ë·Çß»ñÇó Ñ»ïá ²ØÜ ÎáÝ·ñ»ëÇ Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïÇ ³ñï³ùÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÁ ùÝݳñÏ»ó »õ Ó³ÛÝ»ñÇ ç³Ëç³ËÇã ٻͳٳëÝáõÃÛ³Ùµ ׳ݳã»ó гÛáó ó»Õ³ëå³ÝáõÃÛáõÝÁ ¹³ï³å³ñïáÕ »ñÏáõ µ³Ý³Ó»õ»ñÁ: ê³ Ý߳ݳÏáõÙ ¿, áñ гÛáó ó»Õ³ëå³ÝáõÃÛ³Ý ×³Ý³ãÙ³Ý ûñÇݳ·ÇÍÁ ϳñáÕ ¿ ¹ñí»É ²ØÜ Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïÇ Édz·áõÙ³ñ ÝÇëïÇ ûñ³Ï³ñ·áõÙ: ì»ñçÇÝÇë ÏáÕÙÇó ÁݹáõÝ»Éáõ ¹»åùáõÙ Ø. ܳѳݷݻñÇ Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïÁ ÏÙdzݳ ³ß˳ñÑÇ 15-Çó ³í»ÉÇ »ñÏñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹³ñ³ÝÝ»ñÇÝ, áñáÝù ³í»ÉÇ í³Õ ׳ݳã»É »õ ¹³ï³å³ñï»É »Ý 1915 Ã. úëÙ³ÝÛ³Ý Ï³ÛëñáõÃÛáõÝáõÙ 1,5 ÙÉÝ Ñ³Û»ñÇ ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ µÝ³çÝçáõÙÝ Çñ»Ýó å³ïÙ³Ï³Ý Ñ³Ûñ»ÝÇùáõÙ:

Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïÇ ³ñï³ùÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíáõÙ ùí»³ñÏáõÃÛ³Ý ¹ñí³Í »õ ÁݹáõÝí³Í »ñÏáõ µ³Ý³Ó»õ»ñáí ÏáÝ·ñ»ë³Ï³ÝÝ»ñÁ §ÑÇßáõÙ »Ý 1915-23 ÃÃ. гÛáó ó»Õ³ëå³ÝáõÃÛáõÝÁ¦ »õ §ÂáõñùdzÛÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñáõÃÛ³ÝÁ Ñáñ¹áñáõÙ »Ý ׳ݳã»É Çñ ݳËáñ¹Çª úëÙ³ÝÛ³Ý Ï³ÛëñáõÃÛ³Ý á×ÇñÁ¦:

ÎáÝ·ñ»ëÇ ³ñï³ùÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÁ í»ñçÇÝ 5 ï³ñí³ ÁÝóóùáõÙ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù ÏáÝ·ñ»ë³Ï³ÝÝ»ñ ²¹³Ù ÞÇýÇ, æáñç è³¹³ÝáíÇãÇ, üñ»ÝÏ ö³ÉáÝÇ »õ æá Üáɻݵ»ñ·Ç ݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùµ ³Ý¹ñ³¹³ñÓ³í гÛáó ó»Õ³ëå³ÝáõÃÛ³ÝÁ: ÐÇß»óÝ»Ýù, áñ 2000 Ã. ÑáÏï»Ùµ»ñÇÝ ÎáÝ·ñ»ëÇ Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïÇ ³ñï³ùÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ÝÓݳÅáÕáí ׳ݳã»É ¿ñ 1915 Ã. ѳÛÏ³Ï³Ý Ïáïáñ³ÍÝ»ñÁª áñ³Ï»Éáí ó»Õ³ëå³ÝáõÃÛáõÝ, ë³Ï³ÛÝ í»ñçÇÝ å³ÑÇÝ Ñ³Ýí»É ¿ñ ÎáÝ·ñ»ëÇ Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïÇ Édz·áõÙ³ñ ÝÇëïÇ ûñ³Ï³ñ·Çóª ¸»ÝÇë гëï»ñïÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùµ: Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïÇ ËáëݳÏÝ Çñ ³Û¹ áñáßáõÙÁ å³Ûٳݳíáñ»É ¿ñ ²ØÜ Ý³Ë³·³ÑÇ Ý³Ë³½·áõß³óٳٵ, Áëï áñÇ Çµñ Ü»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ å³É³ïáõÙ µ³Ý³Ó»õÇ ÁݹáõÝáõÙÇó Ñ»ïá ϳñáÕ »Ý íï³Ý·Ç ï³Ï ¹ñí»É Ãáõñù-³Ù»ñÇÏÛ³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:

ì»ñç»ñë ³Ù»ñÇÏÛ³Ý §ì»Ý»ÃÇ ý»ÛÁñ¦ ѳݹ»ëÁ Ññ³å³ñ³Ï»É ¿ñ Éñ³·ñáÕ³Ï³Ý ÙÇ Ñ»ï³ùÝÝáõÃÛáõÝ, Áëï áñÇ Ð»ï³ùÝÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹³ßݳÛÇÝ µÛáõñáÝ ·³ÕïݳÉë»É ¿ñ гëï»ñïÇ Ñ»é³Ëáë³½ñáõÛóÝ»ñÁ Ãáõñù³Ï³Ý ÉáµµÇëï³Ï³Ý ßñç³Ý³ÏÝ»ñÇ Ñ»ï: ä³ñ½í»É ¿ñ, áñ гëï»ñïÁ ÂáõñùdzÛÇ Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝÇó ÁݹѳÝáõñ ³éٳٵ ëï³ó»É ¿ Ï»ë ÙÇÉÇáÝ ²ØÜ ¹áɳñ: